Een afbeelding zegt meer dan 1 000 woorden. Helaas kan je ze op bijna even zoveel manieren opslaan. Het type herken je aan de extensie (= 3 of 4 letters achteraan, na een punt).
Vectorformaten
Een vectorafbeelding wordt opgeslagen als wiskundige formules (vectoren) met een kleureigenschap.
Zulke afbeeldingen kan je onbeperkt vergroten of verkleinen zonder verlies van scherpte. Ze bestaan veelal uit duidelijk afgelijnde vlakken en strepen.
extensie .AI krijg je als je een bestand opslaat in Adobe Illustrator, het tekenprogramma van Adobe Creative Cloud.
extensie .EPS (Encapsulated PostScript) is een vectorformaat, gebaseerd op de afdruktaal PostScript van Adobe, die als industrienorm fungeert.
Jouw printer zal waarschijnlijk geen PostScript ondersteunen; dat vind je enkel op de duurdere professionele printers.
Het nadeel van EPS is dat dit formaat de pixels op een zeer omslachtige manier omschrijft, zodat een EPS-bestand wel drie keer zo groot kan zijn als een TIFF met LZW-compressie.
extensie .PDF (Portable Document Format) van Adobe Acrobat is expliciet bedoeld om universeel uitwisselbare documenten te maken.
Of je nu Mac, Windows of Unix als besturingssysteem gebruikt, met de gratis Adobe Acrobat Reader kan je zonder problemen een PDF-bestand openen, bekijken en afdrukken.
Acrobat bevat een optie om de tekst als afbeelding op te slaan; dan wordt de PDF een rasterafbeelding.
extensie .SVG (Scalable Vector Graphics) is gebaseerd op XML (eXtendable Markup Language) en dient om vectorafbeeldingen te definiëren in een tekstbestand en te
tonen in een webbrowser. De tekst op de laptop op mijn homepage werd daar met SVG gezet.
Rasterformaten
Bitmapafbeeldingen of rasterafbeeldingen (zoals foto's) worden opgeslagen als een verzameling pixels, beeldpunten met een kleureigenschap.
De scherpte is afhankelijk van de resolutie van de afbeelding zelf en die van het scherm of de printer.
Omdat bitmapbestanden al snel erg groot worden, zullen vele formaten datacompressie toepassen: het aantal pixels reduceren, bv. door gelijkaardige maar 1x op te slaan en verder te refereren.
Elk rasterformaat heeft eigen formules voor datacompressie.
Een afbeelding die je via Internet bekijkt is best geen te omvangrijk bestand, anders duurt het lang vooraleer het scherm de afbeelding kan tonen.
Zo zijn er rasterformaten specifiek voor online gebruik:
extensie .GIF (Graphics Interchange Format) van CompuServe gebruikt LZW-compressie (Lempel-Ziv-Welch) zonder kwaliteitsverlies, maar een GIFje is beperkt tot 256 kleuren.
Je kan wel één van die kleuren instellen als transparant; dan verdwijnt die kleur en worden delen van de afbeelding in die kleur doorschijnend.
extensie .JPG: JPEG (Joint Photographic Experts Group) is een zeer efficiënt compressieformaat, dat door zowat alle computertoepassingen herkend wordt
en dat onnoemelijk veel gebruikt wordt voor webafbeeldingen. Een JPEG-bestand is bv. vele malen kleiner dan een PSD of TIFF.
JPEG is een compressieschema met verlies: het offert afbeeldingskwaliteit op om schijfruimte te besparen. Je kan echter bij het opslaan zelf bepalen hoeveel kwaliteit verloren gaat.
JPEG is vooral geschikt voor afbeeldingen met geleidelijke kleurovergangen, zoals een foto. Je kan een JPEG niet transparant maken.
Waarschuwing: JPEG is een cumulatief compressieschema. Telkens je een JPEG opent en opnieuw opslaat, wordt de afbeelding opnieuw gecomprimeerd – en treedt er meer kwaliteitsverlies op.
extensie .PNG (Portable Network Graphics) is bedoeld voor webafbeeldingen en dit formaat verenigt de voordelen van GIF en JPEG: PNG's worden zonder kwaliteitsverlies
gecomprimeerd en ze kunnen tot 16,7 miljoen kleuren bevatten, inclusief een transparante kleur.
extensie .WEBP werd door Google ontwikkeld. Het ondersteunt animatie (zoals animated GIF's) en gebruikt een beeldcompressie die zo'n 39% kleinere bestanden oplevert dan JPEG.
Is de afbeelding niet bedoeld om online bekeken te worden, dan zijn er andere mogelijkheden.
Hieronder een alfabetische en waarschijnlijk onvolledige lijst:
extensie .BMP (Windows bitmap) is het formaat van Microsoft Paint en wordt ondersteund door vele Windowstoepassingen.
Een BMP-afbeelding bevat maximaal 16 miljoen kleuren en je kan RLE (Run-Length Encoding) compressie gebruiken zonder kwaliteitsverlies. BMP's blijven echter veel plaats innemen.
extensie .PCX van Paintbrush is langzamerhand verouderd. PC Paintbrush was het oudste schilderprogramma voor DOS en je vindt nog heel wat PCX-afbeeldingen, vooral clipart-illustraties.
Vermijd echter om nieuwe illustraties op te slaan als PCX; er zijn betere bestandsformaten.
extensie .PICT (Maxintosh Picture) van Apple gebruik je om een afbeelding door te geven aan iemand met een Mac-computer.
extensie .Pixar gebruik je om een afbeelding te kunnen gebruiken in een 3D-rendering van een animatie. Pixar is de firma die enkele gedenkwaardige computeranimatiefilms
gemaakt heeft, waaronder Toy Story en Monsters Inc. Pixar verrichtte baanbrekend werk in deze nieuwe kunstvorm.
extensie .PSD krijg je als je een document opslaat in Adobe Photoshop, het fotobewerkingsprogramma van Adobe Creative Cloud.
extensie .RAW: een ruw document is een binair bestand, waaruit alle extra informatie is verwijderd.
Het bevat geen compressieschema, specificeert geen bitdiepte of afbeeldingsgrootte en biedt geen kleurmodus. Elke byte geeft een helderheidswaarde voor één kleurkanaal.
Het wordt vooral gebruikt door fotografen.
extensie .Scitex CT CT (Continuous Tone) is een gespecialiseerd formaat voor commerciële drukkers die Scitex-apparaten gebruiken.
Niet bedoeld voor 'gewoon' gebruik van de hobbyist.
extensie .TGA (Targa) van TrueVision was bedoeld om computerafbeeldingen en animaties in filmbeelden te plaatsen. Dit effect heet chroma-keying.
extensie .TIFF (Tag Image File Format) is het best ondersteunde formaat voor af te drukken foto's, zowel op Mac als op PC.
TIFF in Photoshop bv. ondersteunt verschillende lagen en tot 24 kanalen.